Quốc hội chốt đầu tư “siêu dự án” đường sắt, doanh nghiệp Việt sẵn sàng

(Xây dựng) - Quốc hội đã thông qua nghị quyết về chủ trương đầu tư dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng trị giá hơn 8 tỷ USD, đánh dấu bước khởi đầu trong việc hiện thực hóa hệ thống hạ tầng giao thông đường sắt hiện đại, mở ra “sân chơi mới” cho các doanh nghiệp hạ tầng giao thông Việt Nam.

Kế thừa nguồn lực từ đường bộ

Trong thập kỷ qua, các doanh nghiệp Việt đã khẳng định năng lực thi công qua hàng loạt dự án trọng điểm như cao tốc Bắc - Nam, các tuyến metro, đường vành đai, sân bay với quy mô lớn và yêu cầu kỹ thuật phức tạp. Chỉ trong hai năm gần đây, cả nước đã hoàn thành và đưa vào khai thác 11 dự án cao tốc, nâng tổng chiều dài đường cao tốc lên 2.021 km.

Dự kiến trong năm 2025, tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông được nối thông, cùng một số dự án đường bộ cao tốc khác được đưa vào sử dụng, hoàn thành mục tiêu đưa vào khai thác 3.000km đường bộ cao tốc.

Thành tựu này không chỉ phản ánh tinh thần tự lực, tự cường của doanh nghiệp Việt mà còn tạo ra một "thao trường" thực tiễn để trau dồi kỹ năng, nâng cao năng lực quản lý, làm chủ công nghệ thi công hạ tầng giao thông hiện đại. Đồng thời, quá trình này cũng là cơ hội để sàng lọc, xác định được những nhà thầu mạnh, uy tín, đủ năng lực tham gia các dự án lớn trong tương lai.

Là một doanh nghiệp hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực đầu tư - thi công - quản lý vận hành các công trình hạ tầng giao thông, ông Nguyễn Quang Huy, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Đầu tư hạ tầng giao thông Đèo Cả (HHV) cho biết, đơn vị đã đầu tư, xây dựng hoàn thành hơn 472km đường cao tốc và quốc lộ, hơn 31km hầm đường bộ, trong đó hầm Hải Vân 2 dài gần 6,3km là hầm đường bộ dài nhất Đông Nam Á đến thời điểm này.

Về đội ngũ nhân sự, trong toàn hệ thống Đèo Cả hiện có hơn 8.000 lao động, phần lớn là đội ngũ giàu kinh nghiệm, gắn bó lâu dài và đã tham gia nhiều dự án trọng điểm. Đồng thời, đơn vị cũng không ngừng đầu tư vào máy móc, thiết bị hiện đại nhằm đáp ứng yêu cầu thi công đồng loạt nhiều dự án.

“Sau năm 2025, khi dự án cao tốc Bắc - Nam hoàn thành, các nhà thầu Việt sẽ tích lũy được nguồn lực vững chắc về máy móc, thiết bị và đội ngũ nhân sự dày dạn kinh nghiệm thực tiễn, luôn sẵn sàng cho những nhiệm vụ tiếp theo. Đây là lợi thế lớn, tạo tiền đề để doanh nghiệp trong nước tự tin tham gia vào các dự án hạ tầng quan trọng sắp tới, trong đó có các dự án đường sắt, metro”, ông Huy nhận định.

Trong giai đoạn sắp tới, dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam dự kiến mở ra “sân chơi mới” cho các nhà thầu xây lắp hạ tầng giao thông Việt Nam. Dự án có tổng chiều dài 1.541km với 60% là kết cấu cầu, 30% kết cấu nền đất, 10% kết cấu hầm. Về cơ bản, những hạng mục này gần như Việt Nam đã làm chủ công nghệ thi công. Cùng với đó là các dự án đường sắt đô thị, đường sắt xuyên biên giới.

Tuy nhiên, do đặc thù kỹ thuật phức tạp, các dự án đường sắt này đòi hỏi Việt Nam phải huy động nguồn lực và ứng dụng công nghệ cao. Vì vậy, bên cạnh việc kế thừa kinh nghiệm và nguồn lực từ các dự án đường bộ, các doanh nghiệp trong nước cũng cần chủ động nâng cấp năng lực, trang bị thêm các yếu tố cần thiết, đặc thù của các dự án đường sắt để đáp ứng yêu cầu tham gia thực hiện.

“Sắm sửa” để bước vào cuộc chơi lớn

Đánh giá về cơ hội của các doanh nghiệp Việt Nam đối với dự án đường sắt tốc độ cao, PGS.TS Trần Chủng, Chủ tịch Hiệp hội các nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ Việt Nam (VARSI), thành viên Tổ tư vấn giúp việc Ban Chỉ đạo xây dựng đề án chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, nhấn mạnh dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam sẽ đưa đến một cơ hội rất lớn cho nền kinh tế của Việt Nam, trong đó có cả cơ hội cho nhóm doanh nghiệp xây lắp hạ tầng giao thông.

Đây là cơ hội để người Việt Nam tiếp cận và tiến tới làm chủ công nghệ đường sắt tốc độ cao. Về phần xây dựng, năng lực nhà thầu trong nước đã làm được đường, móng, trụ, hầm đường bộ nhưng chúng ta còn thiếu kinh nghiệm về tính toán tác động của đoàn tàu cao tốc chạy trên hạ tầng đó.

Là một doanh nghiệp tiên phong trong việc đón đầu các dự án đường sắt, ông Nguyễn Quang Huy cho biết, việc đầu tư vào hạ tầng đường sắt được xác định là hướng đi mới của Đèo Cả trong giai đoạn 5 - 10 năm tới bên cạnh các dự án đường bộ cao tốc.

Để có thể tham gia vào dự án đường sắt tốc độ cao, bên cạnh việc “sắm sửa” các nguồn lực về nhân sự, thiết bị, tài chính, các nhà thầu Việt cần chuẩn bị khả năng tiếp cận, ứng dụng công nghệ mới nhằm đáp ứng yêu cầu khắt khe của dự án.

“Đèo Cả đã hợp tác với các trường đại học trong nước, thành lập Viện đào tạo nghiên cứu và triển khai chương trình đào tạo chuyên sâu về xây dựng đường sắt - metro. Đồng thời, Công ty cũng tổ chức các chương trình nghiên cứu, khảo sát thực tiễn tại các nước có nền đường sắt phát triển như Pháp, Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản để tham khảo và lựa chọn công nghệ, mô hình phù hợp với định hướng của Chính phủ và điều kiện triển khai tại Việt Nam”, ông Huy cho biết.

Bên cạnh công tác đào tạo, Đèo Cả còn thúc đẩy hợp tác quốc tế để chuyển giao công nghệ, quản lý vận hành và các giải pháp kỹ thuật tiên tiến, đồng thời tập trung vào chuyển đổi số, ứng dụng các công nghệ hiện đại như hệ thống giao thông thông minh (ITS), mô hình thông tin công trình (BIM) nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả triển khai dự án.

Đại diện HHV cho biết thêm, hiện nay, Tập đoàn Đèo Cả liên danh với ILSung (Hàn Quốc) đã trúng thầu và đang triển khai thi công hầm đường sắt tại gói thầu XL01: Thi công xây dựng 2 hầm đường sắt của Dự án Cải tạo đường sắt khu vực đèo Khe Nét (Quảng Bình) thuộc tuyến đường sắt Hà Nội – Thành phố Hồ Chí Minh, đây là dự án để Đèo Cả học hỏi, tích lũy kinh nghiệm và năng lực đón đầu các dự án đường sắt sắp được triển khai.

Bên cạnh đó, dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng vừa được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư và dự kiến khởi công vào cuối năm 2025 hứa hẹn sẽ là cơ hội rất lớn để các doanh nghiệp trong nước bắt đầu tham gia vào lĩnh vực đường sắt, tạo tiền đề để tự tin thực hiện khi đại dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam được triển khai.

Tuy nhiên, bên cạnh việc chuẩn bị nguồn lực để sẵn sàng triển khai các dự án đường sắt tốc độ cao khi được giao phó, ông Nguyễn Quang Huy khẳng định HHV đặt mục tiêu trước tiên là phải hoàn thành tốt nhiệm vụ tại các dự án đường bộ cao tốc Bắc – Nam mà đơn vị đang đảm nhiệm. Việc tạo ra những công trình chất lượng, mang lại giá trị thực cho xã hội không chỉ khẳng định năng lực bền vững của doanh nghiệp mà còn góp phần xây dựng niềm tin với Chính phủ và Nhân dân, tạo tiền đề vững chắc để tham gia các dự án trong tương lai.