Chủ nhật 10/11/2024 16:56 24h qua English RSS
Hotline: 094 540 6866
Trang chủ / Xã hội /

Nghiên cứu khoa học về trượt lở đất cần sát thực tế

11:11 | 22/10/2020

(Xây dựng) – Hiện tượng trượt lở đất như ở Rào Trăng 3 thời gian gần đây gây ra hệ lụy vô cùng nghiêm trọng, đặt các nhà khoa học trước những thách thức trong công tác nghiên cứu khoa học sát với thực tế. Phóng viên Báo điện tử Xây dựng có cuộc trao đổi với PGS.TS Phạm Hữu Sy – Hội Địa chất công trình và Môi trường Việt Nam về vấn đề này.

nghien cuu khoa hoc ve truot lo dat can sat thuc te
PGS.TS Phạm Hữu Sy – Hội Địa chất công trình và Môi trường Việt Nam.

Chưa dự báo trượt cho một vùng

PV: Từ những sự cố trượt lở đất như ở khu vực thủy điện Rào Trăng 3 (tỉnh Thừa Thiên – Huế) đặt ra vấn đề về công tác dự báo cũng như chất lượng các công trình nghiên cứu khoa học của Nhà nước về vấn đề này như thế nào, thưa ông?

PGS.TS Phạm Hữu Sy: Tôi thấy các đề tài nghiên cứu khoa học cấp Nhà nước, cấp Bộ về vấn đề trượt lở đất mà tôi đã đọc đều có một cách làm chung là điều tra, thu thập thông tin của vùng nghiên cứu liên quan đến trượt lở đất (địa hình, cấu trúc địa chất, tính chất đất đá, chiều dày lớp phủ, lượng mưa bình quân năm), dựa vào các nhân tố tác động gây trượt này phân chia vùng nghiên cứu ra các khu vực có nguy cơ trượt lở khác nhauđể lập nên bản đồ cánh báo trượt lở đất. Cách làm này chỉ có tác dụng trong quy hoạch phát triển vùng, không có tác dụng dự báo trượt.

Hiện nay Việt Nam đã nhập một hệ thống thiết bị cảnh báo sớm trượt lở đất bằng căng kế và dây rung. Các thiết bị này cảnh báo trượt lở chính xác, nhưng khoảng thời gian dự báo quá ngắn, cho nên hiệu quả phòng tránh bị hạn chế, nhiều khi dự báo được thì cũng chỉ chạy cho kịp thoát thân.Vì vậy vấn đề nghiên cứu dự báo trượt lở đất có thể nói chưa đáp ứng được yêu cầu.

nghien cuu khoa hoc ve truot lo dat can sat thuc te
Điểm trượt ở Thủy điện Rào Trăng 3 (Ảnh: CG).

PV: Như vậy, biện pháp xử lý trượt lở đất gần như chưa có, thưa ông?

PGS.TS Phạm Hữu Sy: Để trả lời câu hỏi này cần chia biện pháp xử lý trượt lở ra làm hai loại: Xử lý cho một khối trượt cụ thể và xử lý cho một vùng.

Đối với một khối trượt cụ thể thì có nhiều dấu hiệu để dự báo, ví dụ như sự xuất hiện sống đất trượt (con trạch) ở chân, kẽ nứt hình vòng cung trên mái dốc, sườn dốc, hiện tượng cây bị đổ nghiêng… Vì các dấu hiệu rất rõ ràng nên có nhiều giải pháp để xử lý trượt như xây tường chắn, neo…

Cái mà ta đáng quan tâm và đang nói ở trên là trượt cho một vùng, thì đúng là chưa dự báo được và vì vậy đúng là chưa có giải pháp xử lý hiệu quả.

Cần thay đổi cách tiếp cận nghiên cứu

PV: Nhiều ý kiến người dân thậm chí cả những nhà khoa học cho rằng để xảy ra hiện tượng trượt lở đất như ở khu vực Rào Trăng 3 là do làm thủy điện, do chặt phá rừng. Quan điểm của ông về vấn đề này?

PGS.TS Phạm Hữu Sy: Đường vào thủy điện Rào Trăng 3 bị trượt lở là do làm thủy điện, đây là trượt lở nhỏ, không đáng kể. Còn trượt lở làm chết người là do trượt lở tự nhiên, không phải do thủy điện.

Khi làm thủy điện, chủ đầu tư phải thực hiện công tác chặt phá rừng khu vực trong lòng hồ (ở phần sẽ ngập nước) để khi nước dâng không xảy ra tình trạng thực vật chết phân hủy làm tiêu tán ô xy trong nước làm cá chết, còn trên sườn dốc không ai chặt phá rừng làm gì.

PV: Vậy nguyên nhân sâu xa của trượt lở đất khu vực thủy điện Rào Trăng 3 là gì, thưa ông?

PGS.TS Phạm Hữu Sy: Theo sách vở, trượt là do tổ hợp tác dụng của các nhân tố địa hình dốc, đất đá bị phong hóa, mưa làm ẩm ướt đất… Tại khu vực Rào Trăng tất cả các nhân tố đó từ trước đến nay vẫn tồn tại, vẫn tác động lên đất đá ở các sườn dốc, nhưng trượt lại chỉ xảy ra lác đác. Vậy tại sao trong thời gian này trượt xảy ra dồn dập, trong vòng 1 tuần, từ 11/10 đến 18/10 đã xảy ra 41 vụ?

Cho nên, ở Rào Trăng các tác nhân kể trên nên coi là điều kiện phát sinh còn nguyên nhân gây ra trượt phải là một tác nhân nào đó khác. Ở đây ta nên chú ý đến yếu tố “trượt dồn dập”.

Theo lý thuyết, khi đất trên sườn dốc bị mưa thấm ướt, khối lượng riêng của đất tăng lên đồng thời tính chất của đất (góc ma sát trong và lực dính) bị giảm xuống, hệ số ổn định suy giảm dẫn đến trượt.

nghien cuu khoa hoc ve truot lo dat can sat thuc te
Điểm trượt ở sườn dốc tự nhiên (Ảnh: CG).

Ở Rào Trăng mưa liên tục với cường độ rất lớn, lượng mưa trong một tuần bằng tổng lượng mưa của cả năm. Với cường độ mưa và lượng mưa như thế không chỉ nhanh chóng làm bão hòa đất mà hình thành dòng chảy ngầm và dòng chảy mặt trên sườn dốc rất mạnh tạo lực đẩy phụ thêm vào nhóm lực gây trượt không có gì ngăn cản được, vì thế tất cả cùng trượt. Các khối trượt lệch nhau một vài giờ hoặc ngày chẳng qua là do độ dốc ở các sườn dốc khác nhau gây ảnh hưởng.

Như vậy nguyên nhân gây trượt ở Rào Trăng không phải là “do mưa” mà là “do mưa liên tục với cường độ quá lớn” gây nên trượt chảy chứ không phải là trượt thông thường như các khối trượt độc lập.

Chính vì vậy, nghiên cứu dự báo trượt dựa vào tổng lượng mưa hàng năm như các nhà khoa học đã làm là không thể đúng được. Cũng vì vậy, kể từ đây nghiên cứu dự báo trượt cần phải thay đổi cách tiếp cận, không thể theo lối mòn, kiểu phân vùng cảnh báo trượt như trước đây.

PV: Xin trân trọng cảm ơn ông!

Như vậy, nguyên nhân gây trượt ở Rào Trăng không phải là “do mưa” mà là “do mưa liên tục với cường độ quá lớn” gây nên trượt chảy. Nghiên cứu dự báo trượt dựa vào tổng lượng mưa hằng năm như các nhà khoa học đã làm là không thể đúng, cần phải thay đổi cách tiếp cận.

Thanh Nga (thực hiện)

Theo

Cùng chuyên mục
  • TP Hồ Chí Minh: Cháy nhà trong hẻm khiến một người tử vong

    Đến trưa ngày 10/11, Công an Quận 10 (TP Hồ Chí Minh) vẫn đang điều tra làm rõ vụ cháy nhà dân trong hẻm trên đường Bà Hạt khiến một cụ bà tử vong sau khi được đưa đến bệnh viện cấp cứu.

  • Phú Lương (Thái Nguyên): Quyết liệt trong thực hiện xoá nhà tạm, nhà dột nát

    (Xây dựng) - Ban Thường vụ Huyện ủy Phú Lương (tỉnh Thái Nguyên) đã coi xóa nhà tạm, nhà dột nát là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng của các cấp, các ngành, các địa phương và sẽ lấy kết quả, tiến độ thực hiện xoá nhà tạm, nhà dột nát để đánh giá, xếp loại cán bộ, công chức, viên chức và bình xét thi đua, khen thưởng, kỷ luật.

  • Phấn đấu trong năm 2025 hoàn thành 3 nhiệm vụ về hỗ trợ nhà ở, xóa nhà tạm, nhà dột nát

    (Xây dựng) - Thủ tướng Chính phủ chỉ thị mục tiêu phấn đấu trong năm 2025 hoàn thành 03 nhiệm vụ: Hỗ trợ nhà ở cho người có công; hỗ trợ nhà ở cho người dân theo các chương trình mục tiêu quốc gia; xóa nhà tạm, nhà dột nát cho người dân ngoài 2 nhóm hỗ trợ trên.

  • Thuận An (Bình Dương): Đẩy nhanh giải phóng mặt bằng các công trình trọng điểm

    (Xây dựng) – Mặc dù đứng trước nhiều khó khăn trong công tác giải phóng mặt bằng như: Số lượng tài sản nhiều và nhiều chủng loại cần thẩm định và phê duyệt; cần nhiều thời gian phối hợp các cơ quan liên quan thẩm tra rà soát để thực hiện việc bồi thường theo quy định; Luật Đất đai thay đổi nên chưa ban hành bảng giá đất mới… Thời gian qua, UBND thành phố Thuận An luôn chú trọng, tập trung nhiều giải pháp nhằm giải quyết những khó khăn để đáp ứng tiến độ đề ra…

  • Thái Nguyên: Phấn đấu khởi công cầu Quang Vinh 1 và 2 trong tháng 12

    (Xây dựng) – Mới đây, HĐND tỉnh Thái Nguyên ban hành Nghị quyết số 117/NQ-HĐND về chủ trương đầu tư dự án xây dựng cầu Quang Vinh 1, Quang Vinh 2 và hệ thống đường giao thông kết nối phường Đồng Bẩm, Quang Vinh và xã Cao Ngạn, thành phố Thái Nguyên. Theo kế hoạch, dự án sẽ khởi công trong tháng 12/2024.

  • Chưa có cơ chế xử lý những khó khăn liên quan đến 02 dự án Bệnh viện Bạch Mai và Việt Đức cơ sở 2

    (Xây dựng) – Liên quan đến tiến độ giải quyết những vướng mắc của dự án Bệnh viện Việt Đức cơ sở 2, Bệnh viện Bạch Mai cơ sở 2, đại diện Bộ Y tế cho biết, các dự án đã dừng thi công từ năm 2021, đến nay vẫn chưa giải quyết được những vướng mắc, chưa có cơ chế xử lý những vấn đề khó khăn liên quan đến dự án.

Xem thêm
  • Ninh Giang (Hải Dương): Xã Vĩnh Hòa xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu

    (Xây dựng) – Là xã nông thôn mới kiểu mẫu đầu tiên của huyện Ninh Giang (Hải Dương), mọi sự thay đổi của xã Vĩnh Hòa đều hướng đến nâng cao chất lượng sống của người dân, tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững trong thời gian tới.

    21:16 | 09/11/2024
  • Chuẩn bị di dời bãi rác chắn ngang đường cao tốc Cần Thơ – Cà Mau

    (Xây dựng) – Ngày 9/11, UBND quận Cái Răng, thành phố Cần Thơ cho biết, nơi đây đã hoàn tất công tác lựa chọn nhà thầu, dự kiến ngày 15/11 sẽ khởi công di dời bãi rác số 8, thời gian thực hiện khoảng 45 ngày, đến ngày 31/12/2024. Sau khi hoàn tất, địa phương sẽ bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư. Kinh phí để di dời diện tích chồng lấn khoảng 13 tỷ đồng, từ nguồn vốn giải phóng mặt bằng dự án cao tốc.

    21:02 | 09/11/2024
  • Bồi dưỡng kiến thức phòng, chống ma túy cho các cơ sở giáo dục khu vực miền Trung - Tây Nguyên

    (Xây dựng) - Ngày 9/11, tại Nghệ An, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) phối hợp với Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, Bộ Công an tổ chức Hội nghị tập huấn bồi dưỡng kiến thức cho đội ngũ giáo viên cốt cán, thành viên của Câu lạc bộ “Tuổi trẻ phòng, chống ma túy”, Câu lạc bộ “Học sinh phòng, chống ma túy”, các cơ sở giáo dục khu vực miền Trung - Tây Nguyên.

    18:36 | 09/11/2024
  • Hà Nội: Dự kiến hạn chế phương tiện gây ô nhiễm tại khu vực hồ Hoàn Kiếm

    (Xây dựng) – Mới đây, hồ Hoàn Kiếm, vùng phụ cận và khu phố cổ tại quận Hoàn Kiếm (Hà Nội) được đề xuất thí điểm hạn chế phương tiện giao thông gây ô nhiễm để cải thiện chất lượng không khí.

    17:15 | 09/11/2024
  • Đà Nẵng: Lắng nghe những vướng mắc trong lĩnh vực xây dựng

    (Xây dựng) - Để thúc đẩy các nguồn lực đầu tư và khơi thông đầu tư công phát triển kinh tế - xã hội địa phương, ngày 9/11, Ban Đô thị, HĐND thành phố Đà Nẵng đã tổ chức Tọa đàm với chủ đề về vướng mắc và kiến nghị liên quan đến lĩnh vực quy hoạch, xây dựng và quản lý đô thị của các doanh nghiệp và các Hội nghề nghiệp.

    16:09 | 09/11/2024
  • Chính thức vận hành thương mại đoạn trên cao đường sắt đô thị Nhổn - ga Hà Nội

    (Xây dựng) – Sáng 9/11, tại ga S8 - ga Cầu Giấy, UBND Thành phố Hà Nội long trọng tổ chức Lễ vận hành thương mại đoạn trên cao tuyến đường sắt đô thị thí điểm Thành phố Hà Nội, đoạn Nhổn - ga Hà Nội.

    15:56 | 09/11/2024
  • Bình Dương: Nhiều thành tích chào mừng Đại hội Mặt trận Tổ quốc các cấp

    (Xây dựng) – Đã có 849 công trình, phần việc được hoàn thành với tổng trị giá 71,3 tỷ đồng, thực hiện 04 công trình cấp tỉnh, 41 công trình, phần việc cấp huyện, thành phố, hoàn thành chỉ tiêu 200 căn nhà đại đoàn kết cho hộ nghèo tỉnh Điện Biên… Là những thành tích tỉnh Bình Dương đạt được nhằm chào mừng Đại hội Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) các cấp.

    15:54 | 09/11/2024
  • Cần sớm xây dựng và ban hành Luật về quản lý, phát triển đô thị bền vững

    (Xây dựng) – Ngày 8/11, trong khuôn khổ Diễn đàn phát triển bền vững đô thị Việt Nam năm 2024 đã diễn ra Hội thảo chuyên đề “Triển khai chính sách trọng tâm trong phát triển đô thị bền vững tại Việt Nam”.

    15:49 | 09/11/2024
  • Rốt ráo giải phóng mặt bằng cao tốc Đồng Đăng – Trà Lĩnh

    (Xây dựng) - “Gần dân, sát dân” - đó là phương châm để chính quyền hai huyện Văn Lãng và Tràng Định (Lạng Sơn) đẩy nhanh tốc độ giải phóng mặt bằng (GPMB) cho dự án cao tốc Đồng Đăng – Trà Lĩnh.

    15:14 | 09/11/2024
  • Yên Bái: Hỗ trợ 750 triệu đồng cho các thân nhân liệt sỹ làm nhà mới

    (Xây dựng) - Ngày 8/11, tại thành phố Yên Bái, Trung tướng Hoàng Khánh Hưng, Chủ tịch Trung ương Hội cùng Đoàn công tác của Hội Hỗ trợ gia đình liệt sỹ Việt Nam và đại diện nhà tài trợ Công ty Cổ phần Đầu tư giáo dục và Truyền thông quốc tế đã trao 750 triệu đồng hỗ trợ cho 5 hộ gia đình thân nhân (là mẹ, vợ, con) liệt sỹ làm nhà mới.

    14:18 | 09/11/2024
...

Tin bài cuối cùng

Không còn dữ liệu để load