Chuyển đổi số ngành Xây dựng: Hướng tới phát triển Chính phủ số, kinh tế số

(Xây dựng) – Bộ Xây dựng đã ban hành Chỉ thị số 02/CT-BXD ngày 06/4/2022 về việc đẩy mạnh chuyển đổi số ngành Xây dựng, hướng tới phát triển Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số có yêu cầu các nội dung quan trọng. Cụ thể: Xây dựng, hoàn thiện Khung quản lý, quản trị dữ liệu số ngành Xây dựng, nhằm quy định về các hoạt động quản lý, kết nối và chia sẻ dữ liệu số, bao gồm quản lý, quản trị dữ liệu số; kết nối, chia sẻ dữ liệu số; sử dụng, khai thác dữ liệu số của cơ quan Nhà nước ngành Xây dựng; cung cấp dữ liệu mở ngành Xây dựng cho tổ chức, cá nhân; quyền và trách nhiệm trong kết nối, chia sẻ dữ liệu số của cơ quan, đơn vị có liên quan thuộc Bộ.

6 đối tượng, lĩnh vực ưu tiên

Trong phát biểu bế mạc Hội nghị Trung ương 6 (khóa XIII), Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định, "chuyển đổi số là phương thức mới có tính đột phá để rút ngắn quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa". Chuyển đổi số là cơ hội vô giá và cuối cùng dành cho Việt Nam, sau ba lần chúng ta đứng bên lề các cuộc cách mạng công nghiệp. Nếu tiếp tục bỏ lỡ, khoảng cách giữa Việt Nam với các nước phát triển sẽ càng xa hơn.

Những kết quả đạt được trong ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số của ngành Xây dựng trong thời gian qua đã góp phần tích cực trong nâng cao năng lực quản lý nhà nước, công tác chỉ đạo, điều hành, cải cách hành chính, tạo thuận lợi giải quyết thủ tục hành chính cho công dân và DN… Lĩnh vực xây dựng chiếm 30 - 40% tổng vốn đầu tư xã hội. Do đó, việc chuyển đổi số trong ngành không những sẽ tạo ra giá trị thặng dư vô cùng to lớn cho xã hội, mà còn tối ưu năng suất, tăng sức cạnh tranh cho sản phẩm, dịch vụ.

Ngành Xây dựng xác định 6 đối tượng, lĩnh vực ưu tiên chuyển đổi số gồm cơ sở dữ liệu số (CSDL) các tiêu chuẩn, quy chuẩn, định mức, đơn giá để phục vụ quản lý nhà nước của Bộ Xây dựng; Thực hiện Chính phủ điện tử Bộ Xây dựng; Các hoạt động xây dựng (tư vấn thiết kế; tư vấn thẩm tra, thẩm định; thi công xây lắp; nghiệm thu công trình); Khai thác và sản xuất VLXD; Quy hoạch xây dựng, phát triển đô thị và hạ tầng kỹ thuật đô thị; Nhà ở, công sở và thị trường BĐS.

Hoàn thiện thể chế để phục vụ chuyển đổi số

Kế hoạch hướng đến nhiều mục tiêu quan trọng, mang tính căn cơ, cốt lõi trong quá trình phát triển ngành Xây dựng, gồm hoàn thiện thể chế để phục vụ chuyển đổi số của ngành Xây dựng; vận hành và cập nhật Chính phủ điện tử Bộ Xây dựng. Hoàn thiện cơ sở dữ liệu số cho hệ thống văn bản quy phạm pháp luật; tiêu chuẩn, quy chuẩn; định mức và giá xây dựng; nhà ở, thị trường BĐS; khai thác và sản xuất VLXD; quy hoạch xây dựng; nâng cấp đô thị; thẩm định dự án, thiết kế và dự toán xây dựng; nghiệm thu các công trình đưa vào sử dụng; thanh tra, kiểm tra; hồ sơ cán bộ, viên chức ngành Xây dựng; chứng chỉ hành nghề hoạt động xây dựng của tổ chức và cá nhân; phòng thí nghiệm chuyên ngành Xây dựng; đề tài, dự án sự nghiệp kinh tế, sự nghiệp khoa học công nghệ và môi trường…

Cùng với đó, ngành Xây dựng phối hợp với cơ quan quản lý ngành ở địa phương để xây dựng cơ sở dữ liệu phục vụ chuyển đổi số cho một số lĩnh vực ưu tiên, như quy hoạch xây dựng; quản lý chuyên môn về hoạt động xây dựng; thí điểm xây đô thị thông minh trong việc lựa chọn tiêu chí, tiêu chuẩn áp dụng; xây dựng cơ sở dữ liệu số các công trình hạ tầng kỹ thuật, nhằm kết nối với trung tâm điều hành đô thị thông minh…

Ngành Xây dựng lựa chọn một số đối tượng cụ thể trong phạm vi quản lý nhà nước của ngành để ứng dụng thành tựu khoa học công nghệ cho việc chuyển đổi số. Đơn cử như ứng dụng hệ thống thông tin địa lý GIS trong công tác lập quy hoạch và quản lý xây dựng; Ứng dụng Mô hình thông tin công trình BIM trong các hoạt động đầu tư xây dựng công trình; Ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo trong quản lý vận hành đô thị thông minh, DN số.

Đặc thù của ngành Xây dựng là quản lý rất nhiều dự án, với quy mô lớn nhỏ khác nhau. Với phương thức làm việc truyền thông, phần lớn các DN đang sử dụng các phần mềm rời rạc như chat qua Zalo, gửi Email, báo cáo qua Excel… khiến quá trình vận hành trở nên khó khăn và thiếu liên kết. Trong khi đó, từng bước, từng quy trình thủ tục của một DN xây dựng đều cần tương tác, kết nối chặt chẽ với nhau theo từng cá nhân, phòng ban.

Những thủ tục như thanh toán, tạm ứng, cung ứng vật tư,… hay thậm chí là đấu thầu trước đây mất nhiều thời gian để xem xét, ký duyệt từ nhiều bộ phận, giờ đây đã không còn là nỗi lo của DN. Chỉ cần ngồi trước màn hình, tạo biểu mẫu đăng ký, quy trình sẽ tự động được gửi đến những người có thẩm quyền và tự động trả về nếu có sai sót. Nhân viên hoàn toàn có thể chủ động theo dõi lộ trình này, tác động để quy trình được xử lý nhanh chóng hơn và giải quyết những điểm nóng mà không cần mất nhiều công sức dò hỏi thủ công.

Mang lại lợi ích cho người dân, DN

Tuy nhiên, chuyển đổi số của ngành Xây dựng vẫn đang trong giai đoạn tạo lập dữ liệu số, hoàn chỉnh các hệ thống thông tin phục vụ công tác chỉ đạo điều hành và hướng tới cung cấp dịch vụ công thuận tiện cho người dân, DN. Chưa có bước đột phá trong ứng dụng các công nghệ số để thúc đẩy triển khai phát triển Chính phủ số, làm nền tảng cho phát triển kinh tế số, xã hội số. Việc kết nối, chia sẻ tài nguyên dữ liệu số ngành Xây dựng với các cơ sở dữ liệu quốc gia và cơ sở dữ liệu chuyên ngành khác có liên quan chậm được triển khai.

Hưởng ứng ngày Chuyển đổi số quốc gia năm 2022, Bộ Xây dựng tập trung vào phát động các sáng kiến mang lại lợi ích thiết thực cho người dân, thúc đẩy quảng bá toàn dân tăng cường sử dụng các sản phẩm, dịch vụ số, thúc đẩy phổ cập kỹ năng số, làm cho người dân được thụ hưởng các kết quả do chuyển đổi số mang lại.

Trong tương lai mọi hồ sơ thẩm định chỉ cần gửi bản điện tử có ký số sẽ được giải quyết hoàn toàn trên mạng; Thông tin quy hoạch áp dụng công nghệ số thông tin địa lý (GIS); Dự án đầu tư xây dựng, giao thông, công nghiệp… có tính chất xây dựng được mô hình hóa thông tin công trình (BIM)… là những ưu tiên hàng đầu trong chuyển đổi số của ngành Xây dựng.

Áp dụng triển khai các công cụ và công nghệ số, khai thác sức mạnh của dữ liệu để làm cho hoạt động hiệu quả, năng suất và an toàn hơn. Các đơn vị trong ngành Xây dựng sẽ góp phần xây dựng Chính quyền điện tử ngành Xây dựng; nâng cao hiệu quả các hoạt động liên quan đến công tác tư vấn thiết kế, tư vấn thẩm tra, thẩm định, thi công xây lắp, nghiệm thu công trình; sản xuất VLXD; Phát triển đô thị hướng tới chính quyền đô thị thông minh, quy hoạch đô thị và hạ tầng kỹ thuật đô thị; Quản lý nhà ở, công sở và thị trường BĐS.