Đi tìm giải pháp giảm thiểu khó khăn cho ngành Xây dựng do dịch COVID-19

(Xây dựng) – Nguồn vốn FDI đầu tư vào lĩnh vực bất động sản trong 8 tháng đầu năm 2021 chỉ đạt 56% so với cùng kỳ năm trước. Trước những khó khăn do tác động dịch COVID-19 lên ngành Xây dựng, Bộ Xây dựng đã ban hành nhiều giải pháp tháo gỡ khó khăn cho các địa phương, doanh nghiệp và người dân.

Đoàn công tác của Bộ Xây dựng kiểm tra công tác phòng, chống dịch Covid-19 trên địa bàn quận 8, Thành phố Hồ Chí Minh.

Tác động của dịch bệnh COVID-19 lên ngành Xây dựng

Ngành Xây dựng cũng là ngành kinh tế chịu tác động lớn bởi ảnh hưởng tiêu cực của đại dịch COVID-19. Trong đợt dịch đầu năm (từ 28/01 - 25/3), qua kinh nghiệm có được từ 2 đợt dịch năm 2020, với sự chỉ đạo quyết liệt của Đảng, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và sự thích ứng tốt của các doanh nghiệp, thị trường bất động sản cơ bản vẫn giữ được sự ổn định, thậm chí đã có dấu hiệu phục hồi, phát triển trở lại trong quý II/2021. Trong 6 tháng đầu năm, thị trường bất động sản vẫn có dấu hiệu và một số chỉ số tương đối khả quan như: Về nguồn cung có 180 dự án với 55.576 căn, tăng 23% so với cùng kỳ năm 2020; về lượng giao dịch có 55.335 giao dịch thành công tăng 29% so với cùng kỳ năm 2020.

Tuy nhiên, dưới tác động kéo dài và sự bùng phát mạnh của đợt dịch tiếp theo (từ cuối tháng 4, đầu tháng 5) và đặc biệt cao điểm trong cuối tháng 7, tháng 8, khi nhiều địa phương, Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh thực hiện cách ly, giãn cách theo chỉ đạo của Chính phủ thì hầu hết các ngành kinh tế đều chịu ảnh hưởng nặng nề. Thị trường bất động sản trong quý III cũng gặp nhiều khó khăn hơn.

Tại nhiều địa phương, đặc biệt là tại Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Bình Dương…các doanh nghiệp đầu tư, kinh doanh bất động sản phải tạm dừng hoạt động nên hầu như các dự án bị ngưng trệ, không có dự án được hoàn thành và mở bán; các bất động sản giao bán trên thị trường chủ yếu từ nguồn cung của các dự án mở bán trong giai đoạn trước. Theo thống kê sơ bộ, số lượng nhà ở đủ điều kiện bán khoảng 20.000 căn, tương đương khoảng 60% -70% so với quý II.

Lượng giao dịch bất động sản thành công giảm mạnh so với quý II; tại các địa phương thực hiện giãn cách triệt để, hoạt động đi lại, giao dịch, kinh doanh bất động sản của doanh nghiệp, người dân không thể thực hiện được; nhiều khu vực thị trường có hiện tượng "đóng băng tạm thời". Theo thống kê của Bộ Xây dựng cho thấy, tỷ lệ hấp thụ các loại bất động sản nhà ở đều chỉ đạt khoảng 40% lượng chào bán trên thị trường; riêng loại hình đất nền lượng hấp thụ đạt cao hơn, khoảng 50% lượng chào bán trên thị trường.

Tại nhiều địa phương do thực hiện giãn cách nên giao dịch bất động sản thành công hầu như không đáng kể. Tuy nhiên, giá chào bán, cho thuê bất động sản hầu như không có biến động lớn; các chủ đầu tư dự án, doanh nghiệp, cá nhân kinh doanh bất động sản vẫn giữ mức giá chào bán đã thiết lập từ cuối quý II: giá căn hộ chung cư (bình dân, trung cấp, cao cấp) đều vẫn giữ giá hoặc vẫn tăng nhẹ (khoảng 1% - 2%); giá nhà ở riêng lẻ, đất nền giảm (khoảng 1% - 2%); giá mặt bằng thương mại cho thuê, căn hộ, nhà ở cho thuê mặt bằng giá giảm chung khoảng 2% - 3%, ngoài ra chủ cho thuê thực hiện hỗ trợ giảm giá trực tiếp 10% – 20 % tùy theo từng điều kiện cụ thể.

Cùng với sự khó khăn, thậm chí đứt gãy trong sản xuất, cung ứng giá nguyên nhiên vật liệu đầu vào của các dự án bất động sản tăng, đặc biệt là các sản phẩm phải nhập khẩu. Có thời điểm tại quý II/2021, giá sắt thép đã tăng xấp xỉ 30% - 40% so với cuối năm 2020, vật liệu xây dựng khác, như: Xi măng, cát, gạch... cũng tăng, từ đó, làm tăng giá thuế của hầu hết các loại hình, phân khúc bất động sản. Từ đầu năm, giá bán nhà ở các phân khúc bình dân, trung cấp, cao cấp đều có xu hướng tăng, càng làm tăng khó khăn về giải quyết nhu cầu chỗ ở cho các đối tượng có thu nhập thấp.

Ông Đinh Hồng Kỳ, Phó chủ tịch Hiệp hội Vật liệu xây dựng cho biết: Cước vận tải đã tăng từ 4 -5 lần trong đại dịch. Hơn nữa, mỗi tỉnh thành đều có quy định khác nhau, không có sự nhất quán trong chỉ đạo giữa Trung ương với các địa phương, tình trạng “trên bảo dưới không nghe” khá phổ biến. Do đó, trong thời gian vừa qua, việc vận chuyển, lưu thông hàng hóa rất khó khăn, ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động của các doanh nghiệp.

Giải pháp tháo gỡ khó khăn

Thực hiện yêu cầu của Chính phủ tại Thông báo số 142/TB-VPCP về phương án xây dựng bệnh viện dã chiến trong tình huống khẩn cấp dịch COVID-19, Bộ Xây dựng đã khẩn trương nghiên cứu và ban hành Quyết định số 212/QĐ-BXD ngày 01/3/2021, hướng dẫn xây dựng bệnh viện dã chiến phòng, chống dịch COVID-19, hướng dẫn nêu trên có thể tham khảo và áp dụng cho các dịch bệnh truyền nhiễm khác.

Ngày 19/7/2021, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị đã ký Quyết định số 869/QĐ-BXD về việc thành lập Tổ công tác đặc biệt phòng, chống dịch COVID-19 của Bộ Xây dựng tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Chia sẻ về một số nhiệm vụ trọng tâm của Tổ công tác, Thứ trưởng Lê Quang Hùng cho biết: Ngành Xây dựng cần tập trung triển khai 4 nhiệm vụ như sau:

Một là, hỗ trợ trong việc thiết lập bệnh viện dã chiến và khu cách ly tập trung.

Hai là, vấn đề cung ứng các dịch vụ hạ tầng kỹ thuật: Như cấp nước, xử lý thoát nước, hỏa táng, thu gom xử lý rác thải, điện chiếu sáng... Trong bối cảnh dịch bệnh thì việc duy trì các vấn đề này tại các địa phương có những ảnh hưởng gì cần tháo gỡ.

Ba là, duy trì hoạt động đầu tư xây dựng thông thường: Chúng ta cần kiểm tra việc có địa phương nào có chủ trương ngừng thi công xây dựng không? Nếu không ngừng thi công thì phải làm thế nào để đảm bảo an toàn trong thời kỳ dịch bệnh.

Trong quá trình triển khai phê duyệt dự án, cấp phép, nghiệm thu liên quan tới quản lý Nhà nước, không kịp xử lý do ảnh hưởng của dịch bệnh thì cần có giải pháp cụ thể ra sao. Cần giải quyết các vấn đề thuộc thẩm quyền nhà nước trong thời kỳ dịch bệnh, nếu không thực hiện được trực tuyến thì phải làm sao, chuyển bước thi công thế nào để đảm bảo tiến độ được diễn ra bình thường. Đối với vấn đề cung ứng vật tư, vật liệu có bị gián đoạn không?

Bốn là, một số vấn đề tại các Khu công nghiệp cũng cần được quan tâm, rất nhiều trường hợp phải ăn ở tại chỗ, vậy chúng ta phải có biện pháp khuyến cáo như thế nào để đảm bảo an toàn cho công nhân ở các khu công nghiệp. Ví dụ, công nhân sử dụng chỗ ở là các container để nghỉ ngơi tại khu vực đất trống, rải chiếu ra sàn, dưới góc độ xây dựng thì phải có những tư vấn như nào, chuẩn bị các lán trại ra sao?

Bộ Xây dựng đồng thời tổ chức họp trực tuyến với Thành phố Hồ Chi Minh và các tỉnh phía Nam để giải đáp kịp thời các vướng mắc, khó khăn khi triển khai xây dựng bệnh viện dã chiến đồng thời phân công Cục công tác phía Nam kết hợp với các đơn vị của Bộ khảo sát trực tiếp tại Thành phố Hồ Chi Minh và các tỉnh phía Nam để giải quyết kịp thời những khó khăn vướng mắc tại hiện trường xây dựng công trình bệnh viện dã chiến và phụ trách trực tiếp công tác phòng chống dịch tại Quận 6 và Quận 8; Tổ công tác đặc biệt của Bộ Xây dựng đã khảo sát thực tế tại Thành phố Hồ Chí Minh, các tỉnh phía Nam và Hà Nội nhằm nắm bắt tình hình cụ thể và giải đáp kịp thời các vướng mắc của địa phương thông qua hình thức trực tiếp hoặc văn bản.

Để đáp ứng yêu cầu tính cấp bách trong việc xây dựng bệnh viện dã chiến sử dụng vốn đầu tư công và đồng thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc được quy định tại các pháp luật khác nhau về đầu tư xây dựng, Bộ Xây dựng đã chủ động xây dựng dự thảo Quy chế xây dựng Bệnh viện dã chiến và khu cách ly tập trung điều trị người mắc bệnh truyền nhiễm gây dịch theo Lệnh xây dựng công trình khẩn cấp, hiện nay Bộ Xây dựng đã có văn bản số 3663/BXD-HTKT ngày 09/9/2021 đề nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Xây dựng chủ trì phối hợp với các Bộ để xây dựng Nghị quyết Cơ chế đầu tư xây dựng công trình phục vụ phòng chống dịch COVID-19.

Bộ cũng ban hành văn bản hướng dẫn số 3373 tăng cường công tác phòng, chống dịch COVID-19 trên công trường xây dựng, đưa ra nguyên tắc để xác định các công trình được tiếp tục thi công xây dựng và công tác phòng, chống dịch trên công trường xây dựng để triển khai áp dụng. Hướng dẫn duy trì dịch vụ sửa chữa hệ thống điện, nước trong nhà trong điều kiện tăng cường giãn cách xã hội.

Ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Quyết định 1447/QĐ-TTg thành lập Tổ công tác đặc biệt của Thủ tướng Chính phủ về tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh COVID-19, Bộ đã thành lập Tổ công tác đặc biệt về tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh COVID–19 của Bộ Xây dựng do Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị trực tiếp làm Tổ trưởng và Thứ trưởng Lê Quang Hùng là Tổ phó thường trực, thành viên tham gia là lãnh đạo các Cục, Vụ, đơn vị thuộc Bộ (theo Quyết định số 1118/QĐ-BXD ngày 5/10/2021).

Tổ công tác có nhiệm vụ chỉ đạo triển khai hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp theo các Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, chủ động phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương, cơ quan liên quan, tích cực nắm bắt, trao đổi, tiếp cận thông tin và kịp thời có các biện pháp giải quyết, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, kiến nghị, đề xuất của doanh nghiệp, người dân trong các lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Xây dựng. Tổ công tác chỉ đạo, hướng dẫn, đồng hành cùng doanh nghiệp trong tổ chức hoạt động sản xuất kinh doanh, bảo đảm thực hiện phương châm “thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát có hiệu quả với dịch COVID-19”, tăng tính chủ động, tự chủ và nâng cao tinh thần trách nhiệm của người dân, doanh nghiệp. Rà soát, cắt bỏ các thủ tục hành chính không cần thiết, không tạo ra “giấy phép con” làm ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và đời sống, sinh hoạt của người dân, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, phấn đấu thực hiện đạt mức cao nhất các mục tiêu, nhiệm vụ đề ra.

Bài: Đi tìm giải pháp giảm thiểu khó khăn cho ngành Xây dựng do dịch COVID-19 tuyên truyền thực hiện Nghị quyết 84/NQ-CP ngày 29/05/2020 của Chính phủ.